Xe Buýt Điện Bước đầu Đột phá

Mẫu xe buýt do GM tài trợ có thể cắt giảm hóa đơn nhiên liệu cho đại lý cỡ 80%.


Xe buýt điện: các xe buýt của Proterra, gồm cả chiếc này, đang được sử dụng với số lượng nhỏ trong các đại lý vận chuyển.
Ảnh: Protera


Công ty mới thành lập xe buýt điện Proterra đã nâng vốn lên 30 triệu USD, gồm 6 triện USD từ GM Ventures. Công ty dùng các bộ pin tương đối nhỏ để giảm bớt chi phí, với chủ ý nạp lại thường xuyên tại các trạm sạc nhanh, có thể sạc đầy trong vòng chưa đầy 10 phút.

Công nghệ tiết kiệm nhiên liệu là quan trọng với các đại lý vận chuyển, đặc biệt là hiện nay giá dầu diesel cao và không ổn định – một gallon dầu diesel có giá cao hơn năm ngoái một đô-la. Giám đốc điều hành Jeff Granato của Proterra nói mỗi xe buýt sẽ tiết kiệm được cho đại lý vận chuyển được 600.000 USD chi phí nhiên liệu trong vòng đời 12 năm của chiếc xe, cộng với 70.000 đến 95.000 USD chi phí bảo trì. Điện sạc cho xe buýt khoảng 18 cent mỗi dặm, so với khoảng 1 USD mỗi dặm đối với nhiên liệu diesel. Granato cho biết các khoản tiết kiệm này giúp tổng chi phí của một chiếc xe buýt điện tương đương với một chiếc xe buýt diesel trên vòng đời của xe, mặc dù chi phí ban đầu của xe buýt điện đắt hơn nhiều. (Các công ty không nói giá xe buýt bao nhiêu, nhưng họ có, rõ ràng, cần gần 700.000 USD tiết kiệm nhiên liệu và bảo trì để bằng với xe buýt diesel.)

Nói chung, vấn đề chính với xe điện là chi phí cao của các gói pin. Pin là phần đắt nhất của xe điện, và đó là lý do chính làm giá chiếc Volt của GM cao gấp đôi so với xe chạy xăng tương đương cùng kích thước và chiếc Nissan Leaf với bộ pin nhỏ nên giới hạn quãng đường đi chỉ khoảng 70 dặm mỗi lần sạc. Xe buýt Proterra có tầm chạy chỉ 30-40 dặm. Để đạt được quảng đường khiêm tốn như chiếc Leaf sẽ tốn thêm khoảng 60.000 USD vào giá xe buýt, theo ước tính của các nhà phân tích về chi phí pin ô tô hiện tại. (Proterra cũng không nói gì chi phí pin của họ.) Mặc dù tầm di chuyển ngắn của nó bất tiện cho xe hơi, nhưng thực tế hữu dụng trong vận chuyển xe buýt, chạy trên tuyến đường biết trước và thường xuyên có thể kéo vào một trạm sạc.

Proterra sử dụng một loại pin hóa học – lithium-titanate – được cho là có thể sạc đầy lại dưới 10 phút sau mỗi vài giờ trong suốt cả ngày và mà vẫn kéo dài tuổi thọ được đến tám năm hoặc nhiều hơn. Việc sạc thường xuyên và nhanh chóng như vậy sẽ gây hư hỏng các loại pin lithium-ion khác, khiến chúng trở nên vô dụng chỉ sau một vài năm, Granato nói. Proterra cũng đã phát triển một hệ thống sạc tự động. Khi xe buýt đến gần một trạm sạc, nó giao tiếp không dây với một cánh tay sạc trên không, cánh tay này kiểm soát các chuyển động của xe buýt khi nó di chuyển bên dưới, dừng xe lại khi vào đúng chỗ bộ sạc. Xe buýt có thể sạc khi hành đang khách lên xuống. Nếu xe buýt đi trên tuyến đường mà chưa hoàn toàn hết pin, nó có thể chỉ dừng trong vài phút, Granato nói.

Một đổi mới quan trọng khác của Proterra là đóng xe buýt bằng toàn bộ vật liệu composite, tiết kiệm hàng ngàn bảng Anh để bù lại khối lượng pin và giúp xe buýt hiệu quả hơn.

Một hệ thống sạc nhanh tương tự đã được phát triển bởi Sinautec Automobile Technologies, trụ sở tại Arlington, Virginia, và đối tác Trung Quốc, Công ty Phát triển Công nghệ Aowei Thượng Hải. Xe buýt của họ sử dụng siêu tụ điện có thể sạc nhanh chóng hơn so với pin lithium-titanate. Nhưng chúng chỉ giữ đủ điện để đi qua một số khối nhà trong thành phố, đòi hỏi có nhiều trạm dừng xe buýt để sạc trên cùng một tuyến đường. Hệ thống của Proterra có thể cho phép xe buýt chỉ cần sạc một lần cho mỗi tuyến đường, giảm số lượng bộ sạc cần thiết (với chi phí khoảng 50.000 USD một bộ). Hãng xe Trung Quốc BYD cũng đang tiếp thị xe buýt sạc nhanh, nhưng hệ thống của họ cần 30 phút để sạc được 50 phần trăm dung lượng.

Chi phí ban đầu cao của xe buýt điện tiếp tục giới hạn sự hấp dẫn của chúng, ngay cả các đại lý vận chuyển tại Hoa Kỳ có thể có được tài trợ của chính phủ liên bang đến 80 phần trăm chi phí cho xe buýt mới, phát biểu của Bill Van Amburg, phó chủ tịch tại CalStart, một tổ chức thúc đẩy xe lai hạng nặng và xe điện. Một vấn đề khác nữa là chất hóa học mới như titanate lithium vẫn chưa chứng minh được là sẽ được sử dụng lâu trong xe buýt. Cuối cùng, Van Amburg nói, các đại lý vận chuyển, có thể dùng để mua xe buýt chạy trên các tuyến đường nào đó trong hệ thống của họ, có lẽ sẽ cần phải có một số điều chỉnh nhằm cung cấp chỗ dừng cho xe buýt để sạc một hoặc nhiều lần trên mỗi tuyến đường.

Cho đến nay Proterra đã làm được khoảng 10 xe buýt, và đã được sử dụng bởi các đại lý vận chuyển tại các tiểu bang trong đó có California và Texas. Công ty có kế hoạch sử dụng nguồn tài trợ mới để mở rộng năng lực sản xuất và giảm chi phí.